Inhoudsopgave
Een basiselement is eigenlijk ‘de kern, de basis’ van het schakelmateriaal. Een basiselement schakelmateriaal plaats je in of op de muur en zorgt ervoor dat je de elektrische installatie bijvoorbeeld kunt schakelen, aansluiten, timen of dimmen. Zonder basiselement heb je geen werkende installatie. In dit artikel gaan we specifiek in op een belangrijk basiselement, namelijk de schakelaar. Een schakelaar is verkrijgbaar in verschillende varianten en we leggen je hier graag uit welke schakelaar geschikt is voor welke situatie.
- Jung
- Busch Jaeger
- Gira
- Hager Berker
- Schneider Electric
- Kopp
- Peha
- Niko
Schakelaar een complete set
Om tot een complete schakeling te komen heb je volgende componenten nodig:
- Schakelunit: Wij lichten de verschillende schakel sokkels hieronder graag toe.
- Centraalplaat of bedieningselement: Dit onderdeel plaats je direct op het schakelelement. Een centraalplaat is de afdekking van het schakelelement. Een bedieningselement zorgt ervoor dat je de sokkel kunt bedienen. Bijvoorbeeld een schakelwip of draaiknop.
- Afdekraam: Een afdekraam zorgt voor een nette sierlijke afwerking rondom het schakelelement.
Bedrading voor je schakeling
Naast dat je moet weten welke schakelingen je gaat gebruiken en welke schakelaar je nodig hebt, wil je ook weten hoe de bedrading hoort te lopen. Zo zijn er aantal verschillende installatiedraden die je kunt gebruiken.
Schakelaars en de verschillen
Er zijn veel verschillende soorten schakelingen. Door de verschillende soorten kan het lastig zijn om het juiste schakelelement te vinden voor jouw toepassing. Wij leggen je graag de verschillende soorten schakelaars uit. Wij hebben hieronder de belangrijkste schakel sokkels op een rijtje gezet.
1. Enkelpolige (éénpolige) schakelaar
Een éénpolige schakeling kan je gebruiken wanneer je op 1 plaats 1 lichtpunt wilt bedienen. Deze schakeling wordt vaak in kleine en droge ruimtes gebruikt, zoals bijvoorbeeld een kledingkast, slaapkamer, toilet of zolder. Vaak wordt er voor gekozen om de schakeling dicht bij de deur te plaatsen, zodat je de schakeling direct kunt bedienen als je de ruimte binnenkomt of verlaat.Voor een enkelpolige schakeling kun je zowel een éénpolige schakelaar als een wisselschakelaar gebruiken. Doordat een wisselschakelaar zowel voor een enkelpolige- als voor een wisselschakeling inzetbaar is, wordt hier vaak voor gekozen.
Enkelpolige schakeling aansluiten
Een éénpolige schakelaar beschikt over 2 aansluitingen; 1 fasedraad en 1 schakeldraad. Bij deze schakeling wordt alleen de schakeldraad onderbroken. In dit geval loopt de schakeldraad naar de lamp, de draad wordt dan ook wel lampendraad (L) genoemd. De nul- en aardedraad wordt rechtstreeks met het lichtpunt verbonden.
Wisselschakelaar voor 1 polige schakeling?
Een wisselschakelaar beschikt over 3 aansluitingen; 1 fasedraad en 2 schakeldraden (in en uit). Doordat je alleen 1 fasedraad en 1 schakeldraad aan hoeft te sluiten, houd je dus 1 aansluiting voor een schakeldraad over. Ook bij deze schakeling wordt alleen de schakeldraad onderbroken. De nul- en aardedraad wordt rechtstreeks met het lichtpunt verbonden.
2.Tweepolige (dubbelpolig) schakelaar
Net als een éénpolige schakeling gebruik je een tweepolige schakeling om op 1 plaats 1 lichtpunt te bedienen. Het belangrijkste verschil tussen de 2 schakelingen is dat een tweepolige schakeling meer geschikt is om te gebruiken in vochtige ruimtes* zoals bijvoorbeeld een badkamer. In vochtige ruimtes is de kans op lekstroom groter dan in droge ruimtes. Een tweepolige schakelaar zorgt ervoor dat het risico op eventuele lekstromen wordt uitgesloten.
Gebruik bij voorkeur in vochtige ruimtes een tweepolige schakelaar. Zo maak je je woning weer een stukje veiliger.
Tweepolige schakelaar aansluiten?
Een tweepolige schakelaar beschikt over 4 aansluitingen; 2 fase- of schakeldraden (in en uit) en 2 nuldraden (in en uit). Zowel de fase- of schakeldraad (lampendraad) en de nuldraad worden onderbroken. Hierdoor zullen je geen last krijgen van lekstromen. De aardedraad verbind je vervolgens rechtstreeks met het lichtpunt.
3. Wisselschakelaar
Een wisselschakeling gebruik je om 1 lichtpunt te bedienen vanaf 2 verschillende plaatsen. Een wisselschakeling wordt veelal gebruikt in grote ruimtes waarbij het gemakkelijk is om 1 lichtpunt te bedienen vanaf 2 verschillende plaatsen. Denk bijvoorbeeld aan vergaderruimtes, overloop, of een lange gang waarbij je niet eerst naar het beginpunt wilt lopen om een lichtpunt te bedienen. Tevens wordt een wisselschakeling gebruikt boven- en onderaan een trap. Onderaan de trap schakel je de verlichting in, waarna je bovenaan de trap het licht weer uit-schakelt. De werking van de 2 schakelaars is hierin ‘aan-uit’ en is afhankelijk van de stand van de andere schakelaar.
De wisselschakeling is de meest voorkomende schakeling die je tegenkomt in de woning.
Wisselschakelaar aansluiten?
Een wisselschakelaar beschikt over 3 aansluitingen; 1 fasedraad en 2 schakeldraden (in en uit). In plaats van de fasedraad kan er ook een schakeldraad (lampendraad) worden gebruikt die naar het lichtpunt loopt. Beide schakeldraden verbind je met de andere wisselschakelaar. De nul- en aardedraad wordt rechtstreeks met het lichtpunt verbonden.
4. Serieschakelaar
Een serieschakeling gebruik je om 2 lichtpunten te bedienen van 1 plaats. Een serieschakelaar heeft 2 lichtknoppen naast elkaar, en zorgt ervoor dat je vanaf 1 plaats bijvoorbeeld het licht in de woonkamer en tegelijkertijd van de eetkamer kunt aan-uit schakelen.
Bij een serieschakeling heb je een serieschakelaar nodig met een dubbele wip.
Serieschakelaar aansluiten
Een serieschakelaar beschikt over 3 aansluitingen; 1 fasedraad en 2 schakeldraden. Bij deze schakeling wordt alleen de schakeldraad (lampendraad) onderbroken die naar het lichtpunt loopt. De nul- en aardedraad wordt rechtstreeks met het lichtpunt verbonden.5. Kruisschakelaar
Een kruisschakeling gebruik je wanneer je 1 of meerdere lampen wilt bedienen vanaf 3 of meer plaatsen. Een kruisschakelaar wordt veelal gebruikt in een ruimte waar meerdere in/of uitgangen zijn. Een ontvangsthal of trappenhuis is hiervoor een mooi voorbeeld. Je wilt hierbij gebruik maken van verschillende lichtpunten om je lampen aan-uit te schakelen.
Voor een kruisschakeling heb je 2 wisselschakelaars en minstens 1 kruisschakelaar nodig. Je mag een onbeperkt aantal kruisschakelaars gebruiken, welke je vervolgens tussen de 2 wisselschakelaars dient te plaatsen.
Kruisschakelaar aansluiten?
Een kruisschakelaar beschikt over 4 aansluitingen; 2 schakeldraden in en 2 schakeldraden uit, welke met beide wisselschakelaars wordt verbonden. Bij deze schakeling wordt alleen de schakeldraad onderbroken. De nul- en aardedraad wordt rechtstreeks met het lichtpunt verbonden.Overzicht verschillende schakelaars
Schakelaar | Toepassing |
| Eénpolige schakeling | 1 lichtpunt vanaf 1 plaats |
| Dubbelpolige schakeling | 1 lichtpunt vanaf 1 (vochtige) plaats |
| Wisselschakeling | 1 lichtpunt vanaf 2 verschillende plaatsen |
| Serieschakeling/hotelschakeling | 2 lichtpunten vanaf 1 plaats |
| Kruisschakeling | 1 of meerdere lampen vanaf 3 of meer plaatsen |
Schakelaar samenstellen
Bij Elektrobode stel je gemakkelijk een complete set voor een schakelaar samen. Van installatiedraad tot een nette afwerking van de schakelaar. Er is een ruime keuze in de verschillende soorten schakelcomponenten, waardoor je voor elk schakeling een passende oplossing kunt vinden. Kom je er toch niet helemaal uit of wilt je door onze deskundige helpdesk de combinatie laten controleren? Neem dan direct contact met ons op. Wij staan je graag persoonlijk te woord.
